Giellabeassi

Giellabeassi (māorigillii: kōhanga reo, anárašgillii: kielâpiervâl, nuortalašgillii: ǩiõllpieʹss ja julevsámegillii: giellabiesse) lea vuollel skuvlaahkásaččaid beaivedivššulágan báiki ja doaibmahápmi mas giellabeasi rávesolbmot hállet mánážiidda buot diliin ja buot sajiin giellabeasi giela^[1]. Dávjá giellabeasi giella lea unnitlogugiella man dihte giellabeasi ulbmilin lea sirdit giela ja kultuvrra boahtte buolvvaide. Dasgo sáhttá leat ahte bearrahat eat máhte šat giellabeasi giela dahje sii eat hála giela ruovttus^[2], nuppe ulbmilin lea ahte giela geavahuvvo giellabeasi mielde bearrašiin ja giellabeasi olggobealde dávjjibut.

Historjá

Giellabeassedoaimma álggahedje maorit jagis 1982 Aotearoas danin go sin eatnigiella lei duolmmahallamin eaŋgalsgillii^[3]. Giellabeassi-sátni lea ng. jorgalanloatna maorigielat sánis kōhanga reo.

Suopmelaš-ugralaš gielat

Suomas giellabeassedoaibma lea davvisáme-, anáraš- ja nuortalašgiela hubmiin^[2]^[4], Estlánddas võrogiela hubmiin ja Ruoššas gárjilgiela hubmiin^[3].

Davvisámegielat giellabeasit

Helssegis

Skábmamánus 2013 Helssega oarje-Pasilas oaivegávpoguovllu sámesearvi City-Sámit r.y. rabai priváhta davvisámegielat giellabeassi Máttabiegga^[5] mii lei Suoma vuosttaš gávpotgiellabeassi^[6]. Geasset 2018 giellabeassedoaibma heaittihuvvo go ruhtadeapmi nogai^[7]. Helssega gávpot lea almmuhan ahte čakčat 2018 álgá davvisámegielat joavku beaiveruovttus Susannas maiddái Oarje-Pasilas oassin gávpoga árrabajásgeassinplánas^[7]^[8].

Oulus

Roavvenjárggas

Golggotmánus 2015 Roavvenjárggas rahppojuvvui davvisámegielat giellabeassi Guovžabiedju^[6]^[9]. Guovžabiedju lea Suoma goalmmát gávpotgiellabeassi^[6].

Giellaealáskahttin

Giellabeassi lea dušše okta oassi giellaealáskahttindoaimmain.

Gáldut

↑ Pasanen, Annika. Giellalávgu ja giellabeassi 03.2017: Digigiisá (Sámi allaskuvla neahttaoahpahus). Čujuhuvvon 26.05.2018.
↑ ^a ^á Länsman, Kaija. "Áidna doaivva oažžut máná sámástit lea giellabeassi" 16.1.2014 d. 13:49, beaividuvvon 4.10.2016 d. 12:23: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.
↑ ^a ^á Yhteisötaideprojekti: Kevät saapuu pohjoissaamen kielipesään - Servodatdáiddaprošeakta: Giđđa boahtá giellabeassái 25.10.2016: Pilke tiedekeskus. Čujuhuvvon 26.05.2018. (suomagillii) ja (davvisámegillii)
↑ Aikio-Puoskari, Ulla. Saamen kielet ovat Euroopan alkuperäiskieliä 25.10.2016: Pilke tiedekeskus. Čujuhuvvon 27.05.2018. (suomagillii)
↑ Lakkala, Aletta. Helssega Máttabiegga lea dievva – City-Sámit smiehttá giellabeasi stuorideami 1.3.2016 d. 6:57, beaividuvvon 11.8.2017 d. 11:14: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.
↑ ^a ^á ^b Alajärvi, Martta. Roavenjárgga giellabeassi šaddame viimmat duohtan – Rahpasa golggotmánus 14.09.2015 d. 9:23, beaividuvvon 14.09.2015 d. 13:38: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.
↑ ^a ^á Paltto, Anni-Saara. Giellabeassedoaibma nohká Helssegis dán geasi – gávpot fállá sámegielat beaivedivššu čavčča rájes 26.4.2018 d. 10:10, beaividuvvon 26.4.2018 d. 10:20: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.
↑ Rasmus, Linnea. Giellabeassi Máttabiekka ruhtadeapmi lea bissehuvvon goit dan boddii, go dutket City Sámit -searvvi ruhtamoivvi 03.05.2018 d. 6:30, beaividuvvon 03.05.2018 d. 6:30: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.
↑ Länsman, Kirsti ja Magga, Rosa-Máren. Giellabeassedoaibma bures lihkostuvvan – Roavvenjárgga giellabeasi mánát gulul sámaidahttigoahtán jo vánhemiid 04.10.2016 d. 7:02, beaividuvvon 30.08.2017 d. 17:13: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.

Geahča maid

[giellabeassi-1] Pasanen, Annika. Giellalávgu ja giellabeassi 03.2017: Digigiisá (Sámi allaskuvla neahttaoahpahus). Čujuhuvvon 26.05.2018.

[yle-2] á Länsman, Kaija. "Áidna doaivva oažžut máná sámástit lea giellabeassi" 16.1.2014 d. 13:49, beaividuvvon 4.10.2016 d. 12:23: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.

[pilke-3] á Yhteisötaideprojekti: Kevät saapuu pohjoissaamen kielipesään - Servodatdáiddaprošeakta: Giđđa boahtá giellabeassái 25.10.2016: Pilke tiedekeskus. Čujuhuvvon 26.05.2018. (suomagillii) ja (davvisámegillii)

[edu-4] Aikio-Puoskari, Ulla. Saamen kielet ovat Euroopan alkuperäiskieliä 25.10.2016: Pilke tiedekeskus. Čujuhuvvon 27.05.2018. (suomagillii)

[yle2-5] Lakkala, Aletta. Helssega Máttabiegga lea dievva – City-Sámit smiehttá giellabeasi stuorideami 1.3.2016 d. 6:57, beaividuvvon 11.8.2017 d. 11:14: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.

[golggot-6] á ^b Alajärvi, Martta. Roavenjárgga giellabeassi šaddame viimmat duohtan – Rahpasa golggotmánus 14.09.2015 d. 9:23, beaividuvvon 14.09.2015 d. 13:38: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.

[nohka-7] á Paltto, Anni-Saara. Giellabeassedoaibma nohká Helssegis dán geasi – gávpot fállá sámegielat beaivedivššu čavčča rájes 26.4.2018 d. 10:10, beaividuvvon 26.4.2018 d. 10:20: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.

[ruhta-8] Rasmus, Linnea. Giellabeassi Máttabiekka ruhtadeapmi lea bissehuvvon goit dan boddii, go dutket City Sámit -searvvi ruhtamoivvi 03.05.2018 d. 6:30, beaividuvvon 03.05.2018 d. 6:30: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.

[roavven-9] Länsman, Kirsti ja Magga, Rosa-Máren. Giellabeassedoaibma bures lihkostuvvan – Roavvenjárgga giellabeasi mánát gulul sámaidahttigoahtán jo vánhemiid 04.10.2016 d. 7:02, beaividuvvon 30.08.2017 d. 17:13: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 26.05.2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]