Geavaheaddji:Gálaniitoluodda/testpage7

Davvisámegiela ortografiijas lea moadde čuođi jagi historjá.

Oanehis listu earálágan čállinvugiin

1. Konrad Nielsen (geavahuvvon dieđálaš girjjálašvuođas olles 1900-logus)

1. Bergsland-Ruong-čállinvuohki (Norga, Ruoŧŧa)
2. 1979-čállinvuohki (Norga, Ruoŧŧa, Suopma)

Erohusat čállinvugiid gaska

Dat leat vuosttážin njeallje erohusa čállinvugiin:

1. Innsikt i prinsippa for utforminga av ortografiar
2. Omsynet til språklege endringar i nordsamisk
3. Vejolašvuohta válljet dialeavtta dahjege suopmana girjjálaš davvisámegielas
4. Erohus čállinvugiin riikkaid gaska

Muđui okta, veaháš eahpesihkkar iige virggálaš, muhto dehálaš áican lea, ahte davvisámegiela čállinvuohki lea ođasmahtton johke ođđa professoriin Oslo universitehtas (Stockfleth - J.A. Friis - Nielsen - Bergsland - Magga). Dan guokte maŋimusa, erenomamážit maŋimusa čállinvuohki váikkuha ollu dálá čállinvuohkái. 1979-čállinvuohki lei okta boađus logijagi kollektiiva barggus, mas sámegiellagat buot golmma sámi riikkas barge ovttas vai besset ráhkadit oktasaš čállinvuogi dahjege oaččut konsensusa čállinvuohkái.

Stockfleth-čállinvuohki

Nils Vibe Stockfleth ráhkadii sámegiela grammatihka 1840:s, inspireren Rasmus Rask.

Friis-čállivuohki

Dat čállinvuohki mii gohčoduvvo Friis-čállinvuohkin lea dat čállinvuohki mii lea geavahuvvon sámegiel Biibbalis jagi 1895 rájes, ja mii lea anus Nuorttanaste-bláđis, dán čuođi jagi boares Norgga Samemišuvnna bláđis. Erohussan eará sámegiela čállinvugiin dan leat buot eanemusat sápmelaččat lohkan, badjel čuođi jagi.

Konrad Nielsen-čállinvuohki

Dat tabeallat čájehit Nielsena čállinvuogis juoida (1979).

Vokálat:

Nielsen-čállinvuohki	a	â	e	i	o	u	æ
1979 - báraheapme stávvalat	á	a	e	i	o	u	ea
1979 - bárrastávvalat	á	a	i	e	u	o	ea

Geahča earálágan čállinvugiin čállojuvvon teavstta

Teakstabihtat leat váldon Ođđa testameanttas, Matteus 12:1-8.