Ekonomalaš, sosiálalaš ja čuvgehuslaš vuoigatvuođaid guoski riikkaidgaskasaš oktasašsoahpamuš

Wikipedia'as/is
Čohkkesruoná: Riikkat mat leat vuolláičállán ja ratifiseren soahpamuša.
Čuvgesruoná: Riikkat mat leat vuolláičállán, muhto eai leat ratifiseren soahpamuša.
Ránis: Riikkat mat eai leat vuolláičállán eaige ratifiseren soahpamuša.

Ekonomalaš, sosiálalaš ja čuvgehuslaš vuoigatvuođaid guoski riikkaidgaskasaš oktasašsoahpamuš[1]ekonomalaš, sosiálalaš ja kultuvrralaš rivttiid oktasašsoahpamuš[2], ekonomalaš, sosiála- ja kulturrivttiid riikkaidgaskasaš oktasašsoahpamuš (oanádus: ESČ-soahpamuš dahje ESK-soahpamuš[3], Suomas maiddái TSS-soahpamuš (suomagillii: TSS-sopimus[1][4])), riikkaidgaskasaš konvenšuvdna ekonomalaš, sosiála ja kultuvrralaš vuoigatvuođaid birra[5][6] lea riikkaidgaskasaš šiehtadus man Ovttastuvvan našuvnnaid dievasčoahkkin lea dohkkehan juovlamánu 16. b. 1966 ja mii bođii fápmui ođđajagimánu 3. b. 1976. Soahpamuš geatnegahttá  soahpamušoassebeliid ovddidit olbmuid ekonomalaš, sosiálalaš ja čuvgehuslaš vuoigatvuođaid nugo bargiid vuoigatvuođaid, vuoigatvuođa dearvvašvuhtii, skuvlejupmái ja govttolaš eallindássái. Ođđajagimánu 2018 rádjái soahpamuša leat vuolláičállán ja dohkkehan 166 soahpamušriikka[7]. Amerihká ovttastuvvan stáhtat, Komorat, Kuba ja Palau leat dušše vuolláičállán soahpamuša[7]. ESČ-soahpamuš gullá riikkaidgaskasaš olmmošvuoigatvuođaid vuođđokonvenšuvnnaide ovttas olmmošvuoigatvuođaid oppamáilmmálaš julggaštusain ja siviila- ja politihkalaš vuoigatvuođaid guoski oktasašsoahpamušain.

ESČ-soahpamuš Suomas[rievdat | rievdat gáldu]

Suopma lea dohkkehan soahpamuša jagi 1976 ja molssaevttolaš beavdegirjji eaŋkalolbmo váidalusain jagi 2014[1][4]. Seamma jagi 2014 ESČ-komitea ávžžuhii Suoma addit resurssaid sámegielaid giellaealáskahttimii[3]. Dasa lassin komitea ávžžuhii Suoma jođálmahttit ILO 169 -soahpamuša ratifiserenproseassa[4].

Gáldut[rievdat | rievdat gáldu]

  1. a á b Riikkaidgaskasaš soahpamušat: Suoma Sámediggi. Čujuhuvvon 01.06.2018.
  2. Oppalaškommeanta n. 1. Álbmotlaš veahádagaid suodjaleami rápmaoktasašsoahpamuša oahpahusa ja skuvlema oppalaškommeanta (ACFC Thematic Commentary No. 1), s. 11. Eurohpáráđđi, 2006. Girjji interneahtaveršuvdna (referánsabeaivi 01.06.2018).
  3. a á Näkkäläjärvi, Pirita. ON ávžžuha Suoma bidjat leavttu giellaealáskahttinprográmmii ja ILO-ratifisemii 04.12.2014 d. 8:22, beaividuvvon 04.12.2014 d. 13:06: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 01.06.2018.
  4. a á b Näkkäläjärvi, Pirita. Ođđa váidalanbálggis ekonomalaš, sosiálalaš ja čuvgehušlaš vuoigatvuođain 25.03.2014 d. 13:13, beaividuvvon 04.12.2014 d. 8:33: YLE Sápmi. Čujuhuvvon 01.06.2018.
  5. Konvenšuvdna vuoigatvuođain mat gusket olbmuide geain leat hedjonan doaibmanávccat: Norgga Mánáid-, dásseárvo- ja searvadahttindepartemeanta. Čujuhuvvon 03.06.2018.
  6. Skutnabb-Kangas, Tove ja Dunbar, Robert: "2.2. Vuoigatvuohta oahpahussii", Álgoálbmotmánáid oahpaheapmi gielalaš álbmotgoddin ja rihkkumin olmmošsohkagotti vuostá? Máilmmeviidosaš perspektiiva, s. 14. Gáldu čála : Álgoálbmotvuoigatvuođaid áigečála Nr 1/2010. Guovdageaidnu: Gáldu, 2010. ISBN: 978-82-8144-054-8. Girjji interneahtaveršuvdna (referánsabeaivi 03.06.2018).
  7. a á UN Treaty Collection: International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights 03.01.1976: Ovttastuvvan našuvnnat. Čujuhuvvon 03.06.2018. (eaŋgalsgillii)