Njuikes sisdollui

Varra

Wikipedia
Suorbma mii vardá.

Varra (ruoŧabealde maiddái málli) lea rumašgolggus, mii fievrrida oksygena (oksygena dahje suvrra lea gássa, O2) ja borramušávdnasiid rupmaša sierra osiide. Nuppe ládje dat fas viežžá bázahusávdnasiid ja doalvu daid eret. Dieđalaš gillii varra gohčoduvvo "golgi gođusin" dahje vaikkoba "golgi orgánan". Dábálaš olbmus lea vihtta lihttera varra. Varra pumpejuvvo birrat birra rupmašis váimmu pumpendoaimma veagas. Váibmo laggá čađa áigge eallima álggus gitta lohppii nu ahte oksygenafievrredeapmi ii báze gaskan.

Go mii vuoigŋat buhtes áibmu boahtá geahppáide gos oksygena sirdása varrii. Varra fas fievrreduvvo rupmaša čađa nu ahte rupmaša sierra orgánat ožžot doarvái oksygena. Varas leat ollu doaimmat rupmašis:

  • Lágidit oksygena gođđosiidda (rumašosiide).
  • Lágidit borramušávdnasiid dego omd varrasohkara, aminosivrraid ja buoidesivrraid.
  • Doalvut eret bázahusaid nugo karbondioksiidda, urea ja mielkesivrra.
  • Immuvdnadoaimmat, omd. vilges varraseallat gávdnojit varas ja dat guoradit amas diŋggaid vuosteávdnasiid veagas.
  • Giellun (eŋg. coagulation), mii lea vástádus billašuvvan varrasuonaide.
  • Dahkat vejolažžan gulahallama rumašosiid gaskkas, hormonaid bokte.
  • Muddet rumaštemperatuvrra.