Siiddu Johan Ludvig Runeberg gáldokoda

{{Olmmoš
|caption= Johan Ludvig Runeberg [[Albert Edelfelt]]a dahkan málagovas jagis 1893.}}

'''Johan Ludvig Runeberg''' ([[guovvamánu 5.]] b. [[1804]] [[Pietarsaari]], [[Ruoŧa gonagasriika]] – [[miessemánu 6.]] b. [[1877]] [[Porvoo]], [[Ruošša keaisárriika]]) lei suomaruoŧŧelaš  diktačálli, oahpaheaddji, doaimmaheaddji ja professor. Olbmot dollet Runeberga Suoma álbmotdiktačállin.

Runeberg riegádii guovvamánus 1804, muhto ii leat áibbas sihkkar ahte leigo dat 5. vai 7. beaivi. Son goit doalai iežas šaddanbeaivin guovvamánu viđát beaivve.

Geassit 1827 Runeberg ásai árkabismma [[Jakob Tengström]]a virgedálus Paraisis, gos son oahpahii mánáid. Doppe son deaivvai boahttevaš eamidis, girječálli [[Fredrika Tengström]]a, gean eanu árkabisma lei.

==Mánnávuohta==
Runeberga vánhemat ledje mearrakapteidna Lorens Ulrik Runeberg ja Anna Maria Malm. Lorens Ulrik Runeberg lei fárren Supmii Ruoŧas, ja Anna Maria Malm gulai pietarsaarelaš gávpejassohkii, man máttut ledje Ruoŧas eret. Johan lei mánáin boarráseamos ja sus ledje golbma oappá, Ulrika Carolina, Emilie ja Maria Mathilda, ja vieljat Viktor ja Nestor.  Runeberg buozai mánnán [[čottadávda|čottadávdda]], man dihtii sutnje bođii ráksávuolši. Dávda lei nu garas, ahte su fysalaš ovdáneapmi njoazui nu, ahte son oahpai vázzit easkka njealji jahkásažžan.

==Girjjálaš buvttadus==
Runeberg čálii su olles buvttadusa [[ruoŧagiella|ruoŧagillii]]. Su beákkáneamos bargu lea [[Feanrihkka Stoola muitalusat]], masa gullet oktiibuot 35 divtta. Máidnasat muitalit 1808-1809 [[Suoma soahti|Suoma soađi]] sángáriin. [[Fredrik Pacius]] hutkkai šuoŋa čoakkáldaga vuosttaš diktii "[[Maamme]]" (Vårt land). Das bođii maŋŋá [[Suoma álbmotlávlla]].

==Bearaš==
Runeberga eamit lei girječálli Fredrika Tengström. Fredrika ja Johan náitaleigga ođđajagimánus 1831. Soai oaččuiga gávzzi máná, main guokte jámiiga jo unnin.

* Anna Carolina (1832-1833) lei Runeberga vuosttaš mánná. Son lei olles áigge buohcci ja jámii borgemánus 1833 dan maŋŋá go lei deavdán ovtta jagi.
* Ludvig Mikael (1836-1902)
* Lorenzo (1836-1919)
* Walter Magnus (1838-1920)
* Johan Wilhelm (1843-1918)
* Jakob Robert (1846-1919)
* Edvard Moritz (1848-1851) jámii dollaboahku komplikašuvdnii
* Fredrik Karl (1850-1884)

==Jápmin ja hávdádusat==
Runeberg jámii 6. miessemánu 1877 ja son hávdáduvvui [[Násimielli hávdeeanan|Násimielli hávdeeatnama]] alimus dievá ala. Su hávdádusat dollojuvvojedje 12. miessemánu 1877 .

==Geahča maid==
*[https://peda.net/enontekio/pv/hyp/yl%C3%A4koulu/sm-7-lk/smai3/epookki-7-822/1je1l/skh Runeberg ja Lönnrot Historia 7-8: ePookki Oahppogirjjis]

==Gáldut==
{{Gáldut}}

[[Kategoriija:Suomaruoŧŧelaš diktačállit]]
[[Kategoriija:Riegádeamit 1804]]
[[Kategoriija:Jápmimat 1877]]