Johan Ludvig Runeberg

Wikipedia'as/is
Johan Ludvig Runeberg
Johan Ludvig Runeberg
Riegádanguovvamánu 5. beaivvi 1804:s(1804-02-05)[1][2][…]
Jápmánmiessemánu 6. beaivvi 1877:s(1877-05-06)[1][2][…] (73)
HávdiPorvoo
Čearddalašvuohtasuomaruoŧŧelaččat
Riikkavulošvuohta
Bargu
Ámmátgirječálli, diktačálli, journalista ja salmedikter (nb) Jorgal
Giellaruoŧagiella ja suomagiella
Bálkkašumitprofessors navn (nb) Jorgal, ridder av Nordstjerneordenen (nb) Jorgal, kommandør av Nordstjerneordenen (nb) Jorgal, storkorskommandør av Nordstjerneordenen (nb) Jorgal, ridder av Dannebrogordenen (nb) Jorgal ja 2. klasse av Sankta Annas orden (nb) Jorgal
Bearaš
VáhnematLorentz Ulrik Runeberg (fi) Jorgal
GuoibmiFredrika Runeberg
MánátWalter Runeberg (nb) Jorgal, Ludvig Michael Runeberg (nb) Jorgal, Lorenzo Runeberg, Johan Wilhelm Runeberg ja Fredrik Runeberg
Lassedieđut
Vuolláičálus
Ruovttusiiduhttp://www.runeberg.net
Johan Ludvig Runeberg
Wikimedia Commonsas

Johan Ludvig Runeberg (guovvamánu 5. b. 1804 Pietarsaari, Ruoŧa gonagasriikamiessemánu 6. b. 1877 Porvoo, Ruošša keaisárriika) lei suomaruoŧŧelaš diktačálli, oahpaheaddji, doaimmaheaddji ja professor. Olbmot dollet Runeberga Suoma álbmotdiktačállin.

Runeberg riegádii guovvamánus 1804, muhto ii leat áibbas sihkkar ahte leigo dat 5. vai 7. beaivi. Son goit doalai iežas šaddanbeaivin guovvamánu viđát beaivve.

Geassit 1827 Runeberg ásai árkabismma Jakob Tengströma virgedálus Paraisis, gos son oahpahii mánáid. Doppe son deaivvai boahttevaš eamidis, girječálli Fredrika Tengströma, gean eanu árkabisma lei.

Mánnávuohta[rievdat | rievdat gáldu]

Runeberga vánhemat ledje mearrakapteidna Lorens Ulrik Runeberg ja Anna Maria Malm. Lorens Ulrik Runeberg lei fárren Supmii Ruoŧas, ja Anna Maria Malm gulai pietarsaarelaš gávpejassohkii, man máttut ledje Ruoŧas eret. Johan lei mánáin boarráseamos ja sus ledje golbma oappá, Ulrika Carolina, Emilie ja Maria Mathilda, ja vieljat Viktor ja Nestor.  Runeberg buozai mánnán čottadávdda, man dihtii sutnje bođii ráksávuolši. Dávda lei nu garas, ahte su fysalaš ovdáneapmi njoazui nu, ahte son oahpai vázzit easkka njealji jahkásažžan.

Girjjálaš buvttadus[rievdat | rievdat gáldu]

Runeberg čálii su olles buvttadusa ruoŧagillii. Su beákkáneamos bargu lea Feanrihkka Stoola muitalusat, masa gullet oktiibuot 35 divtta. Máidnasat muitalit 1808-1809 Suoma soađi sángáriin. Fredrik Pacius hutkkai šuoŋa čoakkáldaga vuosttaš diktii "Maamme" (Vårt land). Das bođii maŋŋá Suoma álbmotlávlla.

Bearaš[rievdat | rievdat gáldu]

Runeberga eamit lei girječálli Fredrika Tengström. Fredrika ja Johan náitaleigga ođđajagimánus 1831. Soai oaččuiga gávzzi máná, main guokte jámiiga jo unnin.

  • Anna Carolina (1832-1833) lei Runeberga vuosttaš mánná. Son lei olles áigge buohcci ja jámii borgemánus 1833 dan maŋŋá go lei deavdán ovtta jagi.​
  • Ludvig Mikael (1836-1902)​
  • Lorenzo (1836-1919)​
  • Walter Magnus (1838-1920)​
  • Johan Wilhelm (1843-1918)​
  • Jakob Robert (1846-1919)​
  • Edvard Moritz (1848-1851) jámii dollaboahku komplikašuvdnii​
  • Fredrik Karl (1850-1884)

Jápmin ja hávdádusat[rievdat | rievdat gáldu]

Runeberg jámii 6. miessemánu 1877 ja son hávdáduvvui Násimielli hávdeeatnama alimus dievá ala. Su hávdádusat dollojuvvojedje 12. miessemánu 1877 .

Geahča maid[rievdat | rievdat gáldu]

Gáldut[rievdat | rievdat gáldu]