Čizzeboras
Čižžeboras lea nissonolbmuid dábáleamus boras sihke Davviriikkain ja máilmmiviidosaččat. Jagi 2015 ožžo 2,4 miljovvna nissonolbmu čižžeborrasa diagnosa. Dievdduid guovdu čižžeboras lea viehka hárvenaš. Jagi 2015 Ruoŧas ledje 62 olbmo geat buohccájedje čižžeborrasii.[1] Čižžeboras šaddá máŋga sivaid geažil. Soames čižžeborrasiin lea čielga genehtalaš dagaldagat maid sáhttá guoradit sogas.
Čižžeboras lea jápmindávda muhtin dáhpáhusain, muhto čižžeborrasis lea buoret einnostus go eará borasdávddain.
Davviriikkain lea čižžeborasa geográfalaš erohusat dutkojuvvon. Bođii ovdan ahte daid riikkain lea dávda dábáleamus lullin. Maiddái gávpotolbmot buohccájedje čižžeborrasii dávjjit go dálonguovlluid ássit.
Dávdamearkkat
[rievdat | rievdat wikiteavsttain]Máŋggas geain lea čižžeboras eai dovdda makkárge dávdamearkkaid. Dat ožžot diagnosa mammografiija veagas. Vuosttaš dávdamearka láve leat čoaltu čiččis, dahjege sturron lymfačuolmmat gieđavuolde. Go guldala čižžeborrasa de dat lea dávjá garas, ii oro lihkkaseamen ja ii leat nu čielga earru čiččis.
Liiki sáhttá mannat sisaguvlui šattalmasa bajil. Čižžeoaivi sáhttá mannat sisaguvlui. Čižžebávččas ii láve leat borasdávdda mearkka. Hárvenaš mearka lea ahte čižži lea varranaga dahje sidjon.
Vulšon čižžeboras lea dihtolágan borasdávda mii ii leat álki fuobmát. Dávdamearkkat sulastahttet čižževuolšši dávdamearkkaid, dalle bávččasta, bohtana, sakŋida ja liekkista. Go olmmoš ii dovdda čoalttu, de han ii jáhke ahte lea borasdávda.
Muhtumin čižžeboras gávdno aiddo go šattalmas lea metastaseren (=leavvan eará rumašosiide). Dávdamearkkat leat máŋggaláganat ja boahtá guđe orgánii metastasere. Juohke orgána addá guđiidge dávdamearkkaid. Dábáleamos lea ahte metastasere vuoiŋŋamaččaide, vuoivasii ja geahppáide.
Čoaltu čiččis lea eanemustá juoga eará ja ii borasdávda. Dábálaš sivat leat buorrelunddot čižžedávddat nugo čižževuolši ja fibroadenoma.