Gándil

Gándil lea báhcahallančuojanas čárváfiellu haga, man čuojaha eanas Suomas, Estteeatnamis ja Gárjilis.

Ráhkadus

Árbevirolaččat dat lea flygelhámat resonánsakássa muoras. Soahkemáddagis masa lea fearrán gobi. Dasa darvvihii vihtta pentatonálaččat čuojustuvvon juovkasreaŋgga. 1900-logu beallemuddui dakkár vuohki geavahuvvui. Gándilat ledje iešguđet sturrodagain ja eanas čuojustuvvon D-duras dahje D-mollas. Álggus ledje vihtta sreaŋgga muhto vel eanet sreaŋggat lasihuvvojedje. Dán áigge sáhttet vaikkoba leahkit 39 sreaŋgga.

Ođđaáigasaš gándila máŋgastreaŋgavuođa lassin sáhttá čuojahettiin gákkansystemain alidit dahje vuolidit gándila beallenuohtain. Gándil lea čuojahettiin čuojaheaddji askkis dahje beavddi alde. Muhtomin geavahuvvo plektrum.

Suomas leat maiddái ráhkadan elektralaš gándila.

Čuojahanvuohki

Gándil čuojahuvvo guovtte láhkái. Eanas čuojaheaddjit atnet guhkes sreaŋggaid aiddo ovddasteaset (Haapavesi-stiila). Nubbi stiilas oanehis sreaŋggat geavahuvvojit (Perhonjoki).

Mytologiija

Suoma nationálaeposis Kalevalas ráhkada boares noaidi Väinämöinen vuosttaš gándila stuorra hávgga ollolis. Bániin duddjo bunciid, juovkkaid bidjá sreaŋgan. Čuojahettiin bohtet buot meahcceeallit guldalit. Olbmot barggadettiin fáhtehallet šukŋii. Nuppát gándila duddjojuvvo maŋŋelaš, dán geardde soagis.

Gándil lea addán nama diktačoakkaldahkii Kanteletarii (Gándilčuojaheaddjit), man Elias Lönnrot čohkkii.

Gárjilaš universitehtas Petroskoijas gávdno gursa gándilduoji ja gándilčuojaheami birra. Gurssa jođiheaba guokte gándilmeaštira. Sibelius-akademiijas Helssegis sáhttá árbevirolaš ja oddaáigasaš gándilčuojaheami studeret.