Iran

Wikipedia'as/is
Irana islamlaš dásseváldi[1]
Iran islamlaš dásseváldi[2]
جمهوری اسلامی ایران
Žomhūrī-je Eslāmī-je Īrān
Leavga
Leavga
Vearjogovva
Vearjogovva
Kárta
Kárta
Stáhtahápmi teokratiija, islamlaš dásseváldi
Presideanta Hassan Rouhani
Oaivegávpot Teheran
Eará gávpogat Mašhad (2 749 374 as., 2011)[3]
Isfahan (1 756 126 as.)[3]
Karaž (1 614 626)[3]
Viidodat 1 648 195 km²
 – mas sisčáhci 7,07 %
Olmmošlohku 83 183 741 (2019)
 – ássečoahkkisvuohta 48/km²
Virggálaš gielat persiagiella
Valuhta rial (IRR)
BÁB 987 mrd. USD
 – per ássi 12 800 USD
HDI 0,766
Áigi UTC+3.30
 – geasseáigi UTC+4.30
Nationálalávlla سرود ملی جمهوری اسلامی ایران

(Sorud-e Melli-je Žomhuri-je Eslāmi-je Irān)

Interneahtta-TLD .ir, ایران.


Iran[1][2] (persiagillii: ایران Īrān) dahjege Irana islamlaš dásseváldi[1] dahje Iran islamlaš dásseváldi[2] (persiagillii: جمهوری اسلامی ایران‎ Žomhūrī-je Eslāmī-je Īrān) lea riika Gaska-nuorttis Ásias. Irana oaivegávpot lea Teheran.

Sajádat ja rájit[rievdat | rievdat gáldu]

Iran ja su rádjeriikkat, Kaspiamearra, Persialuokta, Hormuznuorri ja Omanluokta kárttas

Irana rádjeriikkat leat Armenia ja Azerbaižan davveoarjin, Turkmenistan davvenuortin, Afganistan ja Pakistan nuortin ja Irak ja Durka oarjin. Irana guhkimus rádji lea Iraka; ráji guhkkodat lea badjel 1300 km. Davvin ja lullin Iranas eai leat rádjeriikkat. Irana davábealde lea 600 km Kaspimeara riddu. Riikka lulábealde leat Persialuokta, Hormuznuorri ja Omanluokta. Lullirittu guhkkodat lea badjel 2000 km.

Historjá[rievdat | rievdat gáldu]

Jagi 1935 rádjái riikka virggalaš namma lei Persia.[4]

Guovlojuohkin[rievdat | rievdat gáldu]

Váldoartihkal: Irana provinssat

Iranas leat 5 guovllu,[5] main leat 31 provinssa (persiagillii: استان ostān, ml. استان‌ها ostānhā). Geassemánu 23. b. 2010 ođđaseamos ja 31. provinsa Alborz sierranii Teherana provinssas.[6] Provinssat leat juhkkon šahrestánaide ja šahrestánat fas hálddahusbiirriide (bakhš).

Damavand lea Irana alimus várri.

Motto ja álbmotlávlla[rievdat | rievdat gáldu]

Irana de facto -motto lea "Iehčanasvuohta, friddjavuohta, islamlaš dásseváldi" (persiagillii: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی, Esteqlāl, Āzādi, Žomhuri-je Eslāmi). Su álbmotlávlaga namma lea Irana islamlaš dásseválddi nationálalávlla (persiagillii: سرود ملی جمهوری اسلامی ایران, Sorud-e Melli-je Žomhuri-je Eslāmi-je Irān).

Gáldut[rievdat | rievdat gáldu]

  1. a á b Riikkaid namat čieža gillii 21.10.2009, beaiváduvvon 19.2.2019: Ruovttueatnan gielaid guovddáš. Čujuhuvvon 23.06.2020.
  2. a á b Expression:Iran 24.3.2015: Sámi Giellagáldu. Čujuhuvvon 23.06.2020.
  3. a á b Iran Statistical Yearbook 1391 (2012–2013) Chapter 2. Population: Statistical Centre of Iran (via amar.org.ir). Čujuhuvvon 25.6.2020. (eaŋgalsgillii)
  4. Iran profile. Čujuhuvvon 24.6.2020. (eaŋgalsgillii)
  5. همشهری آنلاین-استان‌های کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند (Provinssat leat juhkkon vihtta guvlui.) 22.6.2014. Čujuhuvvon 25.6.2020. (persiagillii)
  6. Provinces of Iran 21.4.2016: Statoids. Čujuhuvvon 23.6.2020. (eaŋgalsgillii)

Geahča maid[rievdat | rievdat gáldu]