Gitárra

Wikipedia'as/is
(Ođđasitstivrejuvvon siiddus Gitára)
Klassihkalaš gitárra
Buddy Guy Torontos jagi 1993
Henriette Ronner-Knip

Gitárra (greikkagillii κιθάρα, kithara) lea čuojanas mii jietnadeami dáfus lea sreaŋgačuojanas, ja čuojahanteknihka dáfus báhcahallančuojanas. Jietnabuvttadeami dáfus earuha akusttalaš ja elektralaš gitáras.

Ráhkadus[rievdat | rievdat gáldu]

gitárra lea juohkásan golmma oassái: čeabet, lieđbmi ja ruŋgu.

Čeabet[rievdat | rievdat gáldu]

Gitáras lea čeabet. Čeabeha bajábealde leat sreaŋggat ceggejuvvon, mat leat sádela ja suotnašalddi gaskkas. Sádel lea čeabeha geažis ja suotnašaldi lea ruŋggus. Sreaŋggat leat assodaga mielde ordnejuvvon. Otná gitára čeabehat eai leat dušše ovtta bihttás, muhto baicce dasa lea liibmen čárváfiellu (eŋg:fingerboard), man bajábealde sreaŋggat mannet. Dát ráhkkanus stargada čeabeha, ja lassin sihke čeabeha ja čárváfiellu muorrašládja váikkuha mealgat šukŋii ja čuojaheapmái.

Klassihkalaš gitárat atnet čoalle- dahje plástasreaŋgaid, ja dain lea nannoset muorračeabet nu ahte dat girdet sreaŋgaid geassima. Máŋga čuojanasa stállesreaŋggain, nugo Western- ja elegitárat ja elebássat, atnet maid nu gohčoduvvon truss rod, mainna sáhttá muddet čeabeha gealddu sreaŋgageassima vuostá.

Mihtilmas gitárat atnet čárváfiellus doarrás čárvábáttiid. Daiguin lea álki sreaŋga oanidit dárkilit, vai dihto nuohta ráhkaduvvo. Dábálaččat juohke čárvábáddi dáinna lágiin vástida beallenuohta lávkki. Álggos čárvábáttit ledje čoalis, maŋŋelis dat ledje elefánttačalámis ja silbbasge. Ođđaáigasaš čárvábáttit leat eanas ođđasilbbas. Čárvábáttit nanu materiálas leat stargasit vuodjudan čárváfillui. Dákkár konstrukšuvdna rievtti mielde dáhká badješuoŋaid veadjemeahttumin. Muhto dat goitge lea vejolaš anolaš teknihkaiguin nugo omd. fanahemiin (bending) ja čeassamiin (Slide).

Čeabehat leat máŋgalágánat. Klassihkalaš gitárat atnet govda ja duolba čopmečeabehiid. Stállesreaŋgagitárat baicce seakka ja goasii beallejorba čeabehiid ja čopmečárváfielluid.

Čárváfiellu geažis lea sádel. Dábáleamus sádelat leat plástas ja dávttis. Dat juogu vuojuduvvo čárváfiellu spontii dahje liibmejuvvo čárváfiellu geahčái. Plástasádelat ráhkaduvvot industriijas ja leat danin hálbbibut. Dáktesádelat leat guovttelágánat: vuššon ja vilggodahtton dáktesádelat, ja giehtadalakeahtes gussadávttit main ain lea buoidi dávtti mainna sádel vuidojuvvo. Buori duddjoma ja vuoidaniešvuođaid dihte gávdnojit maid sádelat ráhkaduvvon iešguđetlágán plásta-grafihtta-seaguhusaiguin.

Lieđbmi[rievdat | rievdat gáldu]

Čeabeha geažis lea lieđbmi dahje oaivi (eŋg: headstock). Lieđmmis leat sreaŋggat darvvehuvvon bunciide. Dáinna lágiin sáhttá botnjamiin muddet/čuojustit sreaŋggaid. Sreaŋggaid deaddu sádela vuostá (mii dárbbaslaš lea) boahtá dasto lieđmmi spiehkasteamis čeabeha ektui.

Ruŋgu[rievdat | rievdat gáldu]

Ruŋggut leat máŋgalágánat. Akusttalaš gitárat atnet eanas geahpes muorrakássa, mas lea bodni, gármmat ja lohkki. Lohkkis lea dábálaččat jorba jietnaráigi. Gávdnojit maid eará ráhkadusat, nugo bealleresonáns-gitárat ja Solidbody-gitárat (guovnnji haga).

Ruŋggu alde lea suotnašaldi. Dása leat sreaŋggat darvvehuvvon, dahje (nugo lea máŋga elegitáras) sreaŋgadoallái suotnašalddi vuolábealde .