Erohusat artihkkala «Anárašgiella» veršuvnnaid gaskkas
uČoahkkáigeassu váilu |
|||
Gurgadas 29: | Gurgadas 29: | ||
Anárašgielas ii leat oasseobjeakta degomat [[suomagiella|suomagielas]]. Cealkka "Mun puurâm leeibi" darkuha sihke dan ahte borra olles láibbi dahje dušše oasi das. |
Anárašgielas ii leat oasseobjeakta degomat [[suomagiella|suomagielas]]. Cealkka "Mun puurâm leeibi" darkuha sihke dan ahte borra olles láibbi dahje dušše oasi das. |
||
===Pronomenat=== |
|||
Anárašgielas lea dego davvisámegielasge persovdapronomeniin golbma logu: [[ovttaidlohku]] dahjege singulára, [[guvttiidlohku]] dahjege duála ja [[maŋggaidlohku]] dahjege plurála. |
|||
{| class="wikitable" |
|||
! |
|||
!davvisámegillii |
|||
!nominatiiva |
|||
!davvisámegillii |
|||
!genetiiva |
|||
|- |
|||
|Ovttaidlogu 1. persovdna (singulára) || '''mun''' || mun || '''mu''' || muu |
|||
|- |
|||
|Ovttaidlogu 2. persovdna (singulára) || '''don''' || tun || '''du''' || tuu |
|||
|- |
|||
|Ovttaidlogu 3. persovdna (singulára) || '''son''' || sun || '''su''' || suu |
|||
|- |
|||
|Guvttiidlogu 1. persovdna (duála) || '''moai''' || muoi || '''munno''' || munnuu |
|||
|- |
|||
|Guvttiidlogu 1. persovdna (duála) || '''doai''' || tuoi || '''dutno''' || tunnuu |
|||
|- |
|||
|Guvttiidlogu 1. persovdna (duála) || '''soai''' || suoi || '''sutno''' || sunnuu |
|||
|- |
|||
|Maŋggaidlogu 1. persovdna (plurála) || '''mii''' || mij || '''min''' || mii |
|||
|- |
|||
|Maŋggaidlogu 1. persovdna (plurála) || '''dii''' || tij || '''din''' || tii |
|||
|- |
|||
|Maŋggaidlogu 1. persovdna (plurála) || '''sii''' || sij || '''sin''' || sii |
|||
|} |
|||
==Sátnevuorká== |
==Sátnevuorká== |
Veršuvdna cuoŋománnu 24 b. 2007 dii. 21.12
Anárašgiella
anarâškielâ | |
---|---|
Geavaheapmi | |
Guovlu | Suopma |
Hubmiid mearri | 300 |
Sadji | ii čuođi stuoramusa joavkkus |
Alfabehta | láhten |
Virggálaš stáhtus | |
Virggálaš giella | Anár |
Giellagáhtten | Ruovttueatnan gielaid dutkanguovddáš |
Giellakodat | |
ISO 639-1 | - |
ISO 639-2 | smn |
Anárašgiella gullá sámegiella man anáraččat hállet. Dat gullá nuortasámegielaid nannánjoavkkui ja dan lagamus fuolkegiella lea nuortalašgiella.
Guovlu
Anárašgiella lea virggálaš giella Anára gielddas ja dat lea áidna sámegiella mii hállojuvvo beare Suomas. Anárašgiella hállojuvvo Anárjávrri birrasis erenomážit dáin giliin (ruođuid siste lea gili anárašgielat namma): Nellim (Njellim), Avvil (Avveel), Menešjávri (Menišjävri), Riebanjohka (Riemâšjuuhâ), Tirro (Mosshâš), Anárgilli (Aanaar markkân), Gámas (Kaamâs), Ákšojávri (Ákšujävri), (Čovčjävri), Iijávri (Ijjävri), Čeavetjávri (Čevetjävri) ja Bárttet (Päärtih).
Jietnadatoahppa
Giellaoahppa
Anárašgielas leat ovcci kásusa. Maid anárašgiela vearbasojaheamis lea duála.
Anárašgielas ii leat oasseobjeakta degomat suomagielas. Cealkka "Mun puurâm leeibi" darkuha sihke dan ahte borra olles láibbi dahje dušše oasi das.
Pronomenat
Anárašgielas lea dego davvisámegielasge persovdapronomeniin golbma logu: ovttaidlohku dahjege singulára, guvttiidlohku dahjege duála ja maŋggaidlohku dahjege plurála.
davvisámegillii | nominatiiva | davvisámegillii | genetiiva | |
---|---|---|---|---|
Ovttaidlogu 1. persovdna (singulára) | mun | mun | mu | muu |
Ovttaidlogu 2. persovdna (singulára) | don | tun | du | tuu |
Ovttaidlogu 3. persovdna (singulára) | son | sun | su | suu |
Guvttiidlogu 1. persovdna (duála) | moai | muoi | munno | munnuu |
Guvttiidlogu 1. persovdna (duála) | doai | tuoi | dutno | tunnuu |
Guvttiidlogu 1. persovdna (duála) | soai | suoi | sutno | sunnuu |
Maŋggaidlogu 1. persovdna (plurála) | mii | mij | min | mii |
Maŋggaidlogu 1. persovdna (plurála) | dii | tij | din | tii |
Maŋggaidlogu 1. persovdna (plurála) | sii | sij | sin | sii |
Sátnevuorká
Čállingiella
Anárašsámegiela čállinvuogi vuođđun leat Lauri Arvid Itkonena barggut, maid Erkki Itkonen lea dievasmahttán.
Historjá
Dálá dilli
Jagis 1986 vuođđuduvvui Anárašgiela searvi Anarâškielâ servi ry ovddidit giela dili.
Anárašgiela seailuheapmái lea jagis 1997 ovddosguvllui geavahuvvon giellabesiid (Kielâpiervâl), maid vuođđojurdan lea addit mánáide birrasa gos dikšojeaddjit hállet sidjiide dušše sámegiela. Doppe mánát ohpet giela lunddolažžat árgabeaivvi bargguid ja stoahkama bokte. Giellabesiid dihte lea šaddan ođđa anársámegielat sohkaboalva, geaid gielladaidu lea skuvllaagis seamma buorre go sis geaid eatnigiella lea sámegiella.
Avvila logahagas anárašgiela sáhttá lohkat eatnigiellan, B2- dahje B3-giellan. Giđđat 1998 lei vuosttas geardde vejolaš čáđahit stuđeantadutkosa eatnigiela dahje vierisgiela iskosa anárašgielas. Universitehtadásis lea vejolaš čađahit anárašgiela vuođđooahpuid.
Girjjálašvuohta
- Itkonen, Erkki. Inarilappisches Wörterbuch. Lexica societatis fenno-ugricae: 20. Suomalais-ugrilainen seura. Helsinki. ISBN 951-9019-94-4.
- Sammallahti, Pekka. Morottaja, Matti. Säämi-suoma sänikirje. Inarinsaamelais-suomalainen sanakirja. Girjegiisá. Ykkösoffset Oy, Vaasa 1993. ISBN 951-8939-27-6.
- Olthuis, Marja-Liisa. Kielâoppâ. Anár : Sämitigge, 2000.
- Østmo, Kari. Sämikielâ vieres kiellân vuáðuškoovlâst. Helsset : Valtion painatuskeskus, 1988.
Liŋkkat
- Salminen, Tapani. UNESCO Red Book on Endangered Languages. 1993.
- Dávvisámi-anáraš-nuortalaš-suoma-sátnediehtovuođđu
- Sámi lottit
- Siida-musea siiddut anáraččain
Urálalaš gielat
aitosašgárjilgiella | anárašgiella | aunusgárjilgiella | áhkkilsámegiella | bihtánsámegiella | darjjesámegiella | davvisámegiella | enetsagiella | ersagiella | esttegiella | gárjilgiella | gielddasámegiella | hantigiella | inkeroisgiella | julevsámegiella | juratsagiella | kamassagiella | komigiella | komipermjakgiella | liivigiella | lullisámegiella | lyydigiella | mansigiella | matorigiella | meängiella | mokšagiella | nenetsagiella | nganasanagiella | niitomarigiella | nuortalašgiella | selkupagiella | suomagiella | ubmisámegiella | udmurtagiella | ungáragiella | vatjagiella | várremarigiella | vepsägiella | võrogiella