Diftoŋga

Wikipedia'as/is

Diftoŋga (greikkagillii δίφθογγος, "difthongos", "guvttiiguin jienaiguin") lea vokálaráidu, mas lea goabbáge vokála celko seamma stávvalis. Juos maŋŋálas vokálat gullaba sierra stávvaliidda, dát ii ráhkat diftoŋgga.

Davvisámegiela diftoŋggat[rievdat | rievdat gáldu]

Vaikko hállangielas ja dialeavttain sáhttá leat eambbo, davvisámegiela čállingielas leat njeallje diftoŋgga:

  • ea
  • ie
  • oa
  • uo

Diftoŋganjuolgan[rievdat | rievdat gáldu]

Davvisámegielas diftoŋga njuolgá dahjege rivde:

  • ea --> e
  • ie --> i
  • oa --> o
  • ua --> u

Diftoŋggat rivdet eaŋkalvokálan go deattohis stávvalis lea -e-, -o-, -ii- d. -ui- dahjege čuovvovaš dáhpáhusain bárrastávvalvearbbaiguin:

Preseansa[rievdat | rievdat gáldu]

                           -at                 -it                -ut
   1.pers.duála.           vižže               bohte              gorro
   3.pers.pl.              vižžet              bohtet             gorrot
   neg.                    -                   -                  -

Preterihtta[rievdat | rievdat gáldu]

                           -at                 -it                -ut
   1.pers.sg.              vižžen              bohten             gorron
   2.pers.sg.              vižžet              bohtet             gorrot
   3.pers.sg.              -                   bođii              -
   1.pers.duála            -                   bođiime            -
   2.pers.duála            -                   bođiide            - 
   3.pers.duála            -                   bođiiga            -
   1.pers.pl.              -                   bođiimet           -
   2.pers.pl.              -                   bođiidet           -
   3.pers.pl.              vižže               bohte              gorro
   neg.                    -                   -                  gorron

Konditionála[rievdat | rievdat gáldu]

                          -at                 -it                 -ut
   1.pers.sg.              -                   -                  gorošin/gorolin
   2.pers.sg.              -                   -                  gorošt/gorolit
   3.pers.sg.              -                   -                  gorošii/gorolii
   1.pers.duála            -                   -                  gorošeimme/goroleimme
   2.pers.duála            -                   -                  gorošeidde/goroleidde
   3.pers.duála            -                   -                  gorošeigga/goroleigga
   1.pers.pl.              -                   -                  gorošeimmet/goroleimmet
   2.pers.pl.              -                   -                  gorošeiddet/goroleiddet
   3.pers.pl.              -                   -                  gorošedje/goroledje
   neg.                    -                   -                  goroše

Potentiála[rievdat | rievdat gáldu]

                           -at                 -it                -ut
   1.pers.sg.              -                   bođežan            gorožan
   2.pers.sg.              -                   bođežat            gorožat
   3.pers.sg.              -                   bođeš              goroš
                                               (bođeža)           (goroža)
   1.pers.duála            -                   bođežetne          gorožetne          
   2.pers.duála            -                   bođežeahppi        gorožeahppi            
   3.pers.duála            -                   bođežeaba          gorožeaba              
   1.pers.pl.              -                   bođežit            gorožit
                                               bođežat            gorožat           
   2.pers.pl.              -                   bođežehpet         gorožehpet           
   3.pers.pl.              -                   bođežit            gorožit        
   neg.                    -                   bođeš              goroš

Imperatiiva[rievdat | rievdat gáldu]

                           -at                 -it                -ut
   2.pers.sg.              -                   -                  -                   
   2.pers.duála            -                   -                  -                   
   2.pers.pl.              -                   bohtet             gorrot
   neg.                    -                   -                  - 

Optatiiva[rievdat | rievdat gáldu]

                           -at                 -it                -ut
   1.pers.sg.              -                   bohton             gorron
   2.pers.sg.              -                   -                  -    
   3.pers.sg.              -                   bohtos             gorros
   1.pers.duála            -                   -                  -    
   2.pers.duála            -                   -                  -    
   3.pers.duála            -                   bohtoska           gorroska 
   1.pers.pl.              -                   bohtot             gorrot
   2.pers.pl.              -                   bohtet             gorrot
   3.pers.pl.              -                   bohtoset           gorroset
   neg.                    -                   -                  - 

Partisihppa[rievdat | rievdat gáldu]

                           -at                 -it                -ut
                           -                   -                  gorron

Liŋkkat[rievdat | rievdat gáldu]